Romuald Traugutt jest osobą, która odegrała wybitną rolę w Powstaniu Styczniowym. Dowodził on jednym z oddziałów partyzanckich i zasłynął w tym czasie jako dobry dowódca. Gdy jesienią 1863 roku położenie powstańców stawało się coraz trudniejsze, a samo powstanie chyliło się ku upadkowi, Romuald Traugutt zaczął intensywnie działać w sprawie polskiej. Na posiedzeniu Rządu Narodowego, mocno ściskając w ręku pieczęć, która stanowiła   symbol   najwyższej   władzy   powstańczej,  oświadczył,  że   dla   dobra   sprawy i ratowania narodu jest gotowy nawet przejąć całą władzę. Wtedy członkowie Rządu Narodowego oddali w jego ręce władzę dyktatorską. Prawdziwy talent dowódczy i organizacyjny oraz osobista odwaga i konsekwencja, jaką przedstawiała i zapewniała osoba Traugutta spowodowały ożywienie walk powstańczych.

Nawet jeśli się nie uda i za ten […] błysk oporu przeciw przemocy przyjdzie zapłacić śmiercią […] to też warto! […] Tak się trwa.

Tadeusz Konwicki

Traugutt urodził się 16 stycznia 1826 roku we wsi Szostaków (gubernia grodzieńska, powiat brzeski) w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Pierwsze nauki pobierał w gimnazjum w Świsłoczy – szkole, która znajdowała się pod patronatem Uniwersytetu Wileńskiego. Marzeniem młodego Traugutta były studia inżynierskie w Petersburgu. Gdy młodzieńcze plany nie powiodły się, wzorem wielu  ówczesnych  Polaków  zdecydował  się   na   służbę   w armii rosyjskiej.